Zobacz stronę czasopisma

http://theinterlocutor.ifispan.pl

O Niniejszym archiwum

Archiwum Warszawskiej Szkoły Historii Idei to forum współpracy wokół projektu „Warszawska Szkoła Historii Idei i jej znaczenie w humanistyce polskiej”, powołane przez cztery instytucje partnerskie: Instytut Filozofii i Socjologii PAN, Wydział Filozofii i Socjologii UW, Wydział Stosowanych Nauk Społecznych i Resocjalizacji UW oraz Bibliotekę Narodową. Realizację projektu wspiera również Instytut Dokumentacji i Studiów nad Literaturą Polską oraz Żydowski Instytut Historyczny.

Przedmiotem współpracy Partnerów jest wspólne działanie w zakresie koordynacji i realizacji Projektu, finansowanego przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego w ramach Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki, moduł badawczy 1.1, w związku z zawarciem przez IFiS PAN jako Lidera Projektu Umowy z MNiSW z dnia 30 stycznia 2012 roku.

Zasady współpracy pomiędzy Partnerami reguluje Umowa współpracy z roku 2012, podpisana w imieniu wyżej wymienionych instytucji przez Prof. Henryka Domańskiego – Dyrektora IFiS PAN, Prof. nadzw. UW Jacka Migasińskiego – Dziekana WFiS UW, Prof. Marcina Króla – Dziekana WSNSiR oraz Dr Tomasza Makowskiego – Dyrektora BN.

Osobą odpowiedzialną za realizację projektu jest Kierownik Projektu, powołany przez Dyrektora IFiS PAN – Prof. nadzw. IFiS PAN Andrzej Gniazdowski.

Ciałem konsultacyjnym, wspierającym właściwą realizację Projektu, jest powołana na mocy tej umowy Rada Archiwum Warszawskiej Szkoły Historii Idei, w której skład wchodzą osoby delegowane przez poszczególnych Partnerów.

Idea i zadania projektu

Głównym celem naukowym projektu jest opracowanie zespołu archiwalnego, dokumentacja i edycja dorobku Warszawskiej Szkoły Historii Idei, a także upowszechnienie wyników badań nad jej znaczeniem w humanistyce polskiej na tle humanistyki europejskiej.

Warszawska Szkoła Historii Idei była – i pozostaje – szczególnym zjawiskiem na polskiej mapie intelektualnej. Oto w trudnych warunkach politycznych, w okresie, w którym wszelka działalność naukowa była ściśle kontrolowana, pojawił się nurt myślowy, który w sposób samodzielny i nowatorski podjął dyskusję z wielką europejską tradycją filozoficzną i szerzej, humanistyczną. Co więcej, podjął tę dyskusję w sposób wychodzący poza dominujące do owego okresu w polskiej tradycji strategie i metody myślenia. Znalazł zupełnie nowe miejsce pomiędzy pozycją logicyzmu, reprezentowaną przez Szkołę Lwowsko-Warszawską, a dominującą w humanistyce polskiej orientacją związaną z historią literatury i może szerzej, historią jako nauką o przeszłych faktach.

czytaj dalej

Należy odnotować, że szkoła owa tworzona była przez uczonych, którzy żyli i pracowali we wzajemnej bliskości. Choć określenie „warszawska szkoła” mówi samo za siebie, można powiedzieć, że w odniesieniu do jej poniekąd „kanonicznych” przedstawicieli – Bronisława Baczki, Leszka Kołakowskiego, Tadeusza Krońskiego, Jerzego Szackiego i Andrzeja Walickiego – była to bliskość nie tylko w sensie geograficznym, ale przede wszystkim myślowym. Mimo że każdy z nich opracowywał zupełnie oryginalny projekt intelektualny, nie sposób zaprzeczyć, że ich praca tworzyła i tworzy pewną całość. Podjęcie badania idei filozoficznych, politycznych i społecznych w oryginalnie rozumianym kontekście historycznym stało się znakiem rozpoznawczym tego nurtu jako całości. Ta orientacja pozwalała też w sposób oryginalny i płodny usytuować się w międzynarodowym kontekście intelektualnym. Od myśli György Lukácsa, powstającej w tym okresie w podobnych warunkach politycznych, przez Szkołę Frankfurcką, aż po tak odległe nurty jak socjologia wiedzy rozwijająca się pod wpływem Karla Mannheima czy w zupełnie innym kontekście Szkoła Annalistów we Francji – refleksja nad historią jako podstawową tkanką, w której rozwijają się i dojrzewają tworzące i zmieniające ją idee była potężnym paradygmatem dominującym w połowie XX wieku.

Faktem jest, że mimo tej wspólnoty możliwość mówienia o jakiejkolwiek tworzonej przez wspomnianych uczonych „szkole” bywa niekiedy kwestionowana. Wątpliwość, czy Warszawska Szkoła Historii Idei daje się potraktować jako spójna formacja intelektualna, nie zwalnia jednak od pytania, co w takim razie sprawia, że patrzymy na tę grupę uczonych jako na szkołę właśnie? Czy możemy poprzestać na stwierdzeniu, że „szkoła” ta została stworzona niejako post factum jako swego rodzaju konstrukt społeczny lub wręcz medialno-marketingowy? Czy też przeciwnie: należy zgodzić się, że powstała ona na kanwie pewnej jednoczącej jej przedstawicieli – i dającej się retrospektywnie określić – zasady, ideologii, metodologii, a może po prostu pokoleniowej wspólnoty? Jaką rolę w ukonstytuowaniu się jej tożsamości odegrał w takim razie właściwy większości jej przedstawicielom marksistowski rewizjonizm, a jaką nieufność zarówno wobec tradycyjnej filozofii, jak i do nowoczesnej socjologii?Momentu łączącego uczonych, których uważa się współcześnie za przedstawicieli Warszawskiej Szkoły Historii Idei, szukać można nie tylko w tekstach, tematach, jakie podejmowali i podejmują, metodzie badawczej oraz polemikach (znacznie zresztą wykraczających poza polemikę z marksizmem ortodoksyjnym). Poszukiwać go można również w ich mniej lub bardziej otwarcie wyrażanych poglądach na temat zadań myślicieli, intelektualistów, filozofów. Nie ulega wątpliwości, że o Warszawskiej Szkoły Historii Idei można mówić również dlatego, że zaliczanym do niej uczonym udało się stworzyć wokół siebie mocną, publiczną „aurę”: to oni wyznaczali w dużym stopniu temperaturę i charakter publicznych sporów po Październiku ’56. Znaczna i znacząca jest wówczas ich obecność także w prasie nieakademickiej: pisali do „Twórczości”, „Argumentów”, paryskiej „Kultury” czy pod pseudonimem do miesięcznika „Ty i Ja”.

Badania zmierzające do wydobycia i zdefiniowania znaczenia dorobku Warszawskiej Szkoły Historii Idei dotyczyć będą w efekcie zarówno jego wymiaru diachronicznego, jak synchronicznego. Określenie tego znaczenia dokonywane będzie zarówno w jego relacji do historycznie określonej tradycji humanistyki polskiej, jak i w relacji do współczesnych nurtów badań z zakresu historii filozofii i innych form społecznej samowiedzy. Przedmiotem badań stanie się zagadnienie kontynuacji i dyskontynuacji w relacji Warszawskiej Szkoły Historii Idei wobec dotychczasowych nurtów historiografii w Polsce. Przedmiotem tym okaże się również kwestia łączności względnie oryginalności i swoistości programu metodologicznego Szkoły wobec wspomnianych, głównych nurtów humanistyki europejskiej po drugiej wojnie światowej.

Partnerzy

Finansowanie

OK
Ta witryna używa plików cookies.